Historia Kościoła na Śląsku bogata jest w wydarzenia, w których przeplatają się losy katolików i ewangelików. 22 i 23 września br. mieszkańcy Olszyny obchodzili 120-lecie poświęcenie kościoła ewangelickiego, który obecnie jest katolickim kościołem parafialnym pw. św. Józefa Oblubieńca NMP.
Organizatorami obchodów było Towarzystwo Miłośników Ziemi Olszyńskiej Olsna 1254, Gmina Olszyna oraz Parafia pw. św. Józefa Oblubieńca NMP. Miejscem obchodów był Gminny Ośrodek Kultury oraz olszyński kościół parafialny. Jubileusz zainaugurowało spotkanie z poezją olszyńskiego twórcy Władysława Krzysztofa Rzepy, którą na sali widowiskowej ośrodka kultury w programie słowno-muzycznym zaprezentowała młodzież klas gimnazjalnych pod okiem swoich polonistek Elżbiety Borkowskiej i Eurydyki Kukuły. Przyczynkiem do tego przedsięwzięcia był wydany w sierpniu tego roku nakładem Gminnego Ośrodka Kultury tomik pt. „To nic takiego. Wiersze poety stąd”. Młodzież z wielkim uczuciem zaprezentowała twórczość mieszkańca Olszyny, który dla szerszej rzeszy czytelników odkryty został całkiem niedawno. Władysław K. Rzepa to - jak sam o sobie pisze - „szary człowiek”, jeden z nas, ale jego poezja wprowadza czytelników w świat, który jest może znany poprzez codzienność, lecz w jego strofach nabiera nowych barw.
Podczas pierwszego dnia jubileuszowych obchodów otwarte zostały także dwie wystawy. Jedną z nich - Langenöls 1254-1945: Historia śląskiej wsi przemysłowej - przywiozła ze sobą dr Idis B. Hartmann z Oldenburga – kustosz Museum Ostdeutsche Kulturgeschichte w Bad Zwischenahn, autorka wielu uznanych prac z zakresu historii Śląska i rodowita olszynianka, która jako kilkuletnia dziewczynka opuściła swój dom rodzinny, by po zmianach, jakie wymusił koniec II wojny światowej, odnaleźć nowy dom w na zachodzie Niemiec. Wystawa pani dr Hartmann gościła w Olszynie już po raz drugi. Pierwszy raz prezentowana była szesnaście lat temu, a teraz ponownie, w nieco zmienionej formie, została znowu zaprezentowana olszyńskiej publiczności. Druga ekspozycja to wystawa stworzona we współpracy dwóch olszyńskich pasjonatów lokalnej historii i regionalistów - Zbigniewa Madurowicza i Artura Grabowskiego - oraz parafii pw. św. Józefa Oblubieńca NMP. Można było więc zobaczyć najstarsze i najcenniejsze zabytki ruchome olszyńskiego Kościoła, jak XVIII-wieczny kielich mszalny, dzban ufundowany w 1892 roku przez Carla von Hagensa dla kościoła w Olszynie na 150-lecie gminy ewangelickiej, misę z chrzcielnicy z 1897 roku, a także ręcznie zdobioną kratę zamykającą niegdyś średniowieczne sakramentarium w kościele pw. Podwyższenia Krzyża Świętego w Olszynie. Oprócz tego uczestnicy obchodów mogli zobaczyć zabytkowe szaty liturgiczne, stare wydania Pisma Świętego w łacińskim tłumaczeniu św. Hieronima i niemiecką Biblię Marcina Lutra z XIX i początku XX wieku. Poza tym na wystawie nie zabrakło starych ksiąg liturgicznych, ksiąg parafialnych i innych wartościowych przedmiotów, które kryją w sobie dzieje wiary i życia olszyńskich katolików i ewangelików.
Referat ks. dr. Stanisława Szupieńki, dyrektora Referatu Sztuki Kościelnej Legnickiej Kurii Biskupiej, pt. „Tajemnica życia św. Józefa – Opiekuna Zbawiciela – w barkowej wizji malarskiej” zamknął pierwszy dzień jubileuszowego świętowania. Jak mówią uczestnicy spotkania - był to bardzo interesujący wykład o krzeszowskim kościele św. Józefa, który z pewnością zachęcił ich do dalszego poznawania naszego diecezjalnego sanktuarium.
- Łączy nas Chrystus. - mówił Artur Grabowski, dyrektor Biura Towarzystwa Miłośników Ziemi Olszyńskiej Olsna 1254, otwierając drugi dzień jubileuszowego świętowania. - Ostatecznie, podczas jubileuszowego nabożeństwa ekumenicznego, chcemy wspólnie, katolicy i ewangelicy, spoglądać na Chrystusa, dziękować za dobre dzieła i razem kroczyć na drodze ku pełnej jedności oraz poznawać historię Kościoła, który od średniowiecza mocno zapuścił w Olszynie korzenie.
Konferencję zt. „Kościół świętego Józefa wczoraj i dziś” otworzył wykład ks. dr. Stanisława Szupieńki. Tematem jego wystąpienia były „Średniowieczne korzenie życia religijnego w Olszynie z perspektywy dziejów świątyni parafialnej”. Można było więc zobaczyć archiwalne zdjęcia pierwszego kościoła parafialnego w Olszynie, jakim był kościół pw. Podwyższenia krzyża Świętego, i dowiedzieć się o życiu i wierze olszynian, które od średniowiecza odcisnęły swoje znamię na wystroju i wyposażeniu tej najstarszej olszyńskiej świątyni. Z kolei „500 lat Reformacji na Śląsku” to tytuł referatu, jaki zaprezentował ks. dr Cezary Królewicz – proboszcz parafii ewangelicko-augsburskiej w Lubaniu. W swoim wystąpieniu odniósł się do dziejów luterańskiej reformacji na ziemiach śląskich i rozwoju Kościoła ewangelickiego na naszym terenie. Inspirujące spojrzenie na ten sam okres z punktu widzenia katolickiego uczonego i regionalisty przedstawił dr Jarosław Bogacki z Uniwersytetu Opolskiego, prezentując wykład pt. „Reformacja i jej skutki na pograniczu śląsko-łużyckim na przykładzie parafii gryfowskiej”. Warto przy tym wspomnieć, że dzięki dr. Bogackiemu i jego studentom udało się zinwentaryzować archiwaliów parafii gryfowskiej, wśród których wiele dokumentów dotyczy właśnie Olszyny i miejscowych relacji katolicko-luterańskich. W ramach referatu pt. „Kościół, którego nie było” mgr Zbigniew Madurowicz, olszyński aptekarz i regionalista – prezes Towarzystwa Miłośników Ziemi Olszyńskiej Olsna 1254, przedstawił historię powstania kościoła, który w tym roku obchodzi 120-lecie swojego poświęcenia. Jak mówił – koncepcji budowy, projektów oraz lokalizacji było kilka. Na początku II połowy XIX wieku coraz bardziej pilna stawała się potrzeba budowy nowego ewangelickiego kościoła. Ostatecznie wybrano miejsce przy ul. Legnickiej i szkic, który w latach 1895-1897 wcielono w życie.
O „Relacjach Państwo-Kościół katolicki na przykładzie powiatu lubańskiego – wybrane zagadnienia” mówiła mgr Barbara Grzybek z Archiwum Państwowego we Wrocławiu Oddział w Bolesławcu. Pani kustosz przybliżyła m.in. dokumenty dotyczące pierwszego powojennego proboszcza katolickiego w Olszynie - ks. Władysława Stefańskiego oraz innych duszpasterzy z regionu, którzy w tamtym okresie budowali polską administrację kościelną Dolnego Śląska. Konferencję zakończyło wystąpienie dr. Łukasza Tekieli, który przybliżył słuchaczom temat „Kościoły graniczne i ucieczkowe na ziemi lubańskiej”. Można się było dowiedzieć m.in. o roli kościoła w Biedrzychowicach czy Jałowcu w rozwoju nauki Marcina Lutra na Górnych Łużycach i Śląsku.
- Wystawa oraz konferencja miały bardzo wysoki poziom naukowy, a naukowcy świeccy i duchowni dzielili się ze społecznością lokalną swoją wiedzą dotyczącą historii Kościoła jako instytucji, historii sztuki sakralnej i kościołów jako obiektów architektonicznych, historią reformacji na pograniczu śląsko-łużyckim oraz uwarunkowaniami społeczno-kulturowymi istnienia kościoła ewangelickiego i katolickiego w tym regionie w przeszłości i w teraźniejszości - stwierdził dr Jarosław Bogacki z Uniwersytetu Opolskiego.
Konferencję zakończyło odczytanie przez Julitę Zaprucką, dyrektor Wydziału Kultury Urzędu marszałkowskiego Województwa Dolnośląskiego, listu gratulacyjnego wicemarszałka dr. Tadeusza Samborskiego, skierowanego na ręce ks. proboszcza Bogusława Wolańskiego z okazji 120-lecia poświęcenia olszyńskiego kościoła. Zaś Towarzystwo Miłośników Ziemi Olszyńskiej Olsna 1254 uhonorowało godnością Członka Honorowego osoby: wicemarszałka Tadeusza Samborskiego, burmistrza Olszyny Leszka Leśko, ks. Jana Dochniaka, ks. Bogusława Wolańskiego oraz dyrektor ZSP w Biedrzychowicach Zofii Rak.
Finałem jubileuszowych obchodów było nabożeństwo ekumeniczne w kościele parafialnym w Olszynie. Liturgii Słowa Bożego przewodniczyli duchowni Kościoła katolickiego i ewangelickiego - ks. Bogusław Wolański i ks. Cezary Królewicz.
- Jest szczególnym darem Dobrego Pasterza, że tutejsza parafia rzymsko-katolicka, która po wojnie nadała imię temu kościołowi, zadbała o jego jak najlepsze zachowanie i dalsze użytkowanie zgodnie z jego przeznaczeniem - powiedział w swoim kazaniu ks. Cezary Królewicz. - Ta widoczna dbałość o jego dobry stan jest powodem do dziękczynienia Bogu oraz ludziom, którzy uznali to miejsce za swoje miejsce kultu religijnego. Niestety nie wszędzie bowiem w taki sposób potoczyły się losy kościołów ewangelickich na tej pięknej górnołużyckiej ziemi.
Na pamiątkę tego spotkania uroczyście poświęcono i odsłonięto tablicę pamiątkową na zewnątrz kościoła, by - jak podkreślił na zakończenie nabożeństwa ks. proboszcz Bogusław Wolański - przypominała o historii tej świątyni i była świadectwem dla przyszłych pokoleń. Fundatorem tablicy pamiątkowej jest Gmina Olszyna, która w osobach pana burmistrza Leszka Leśko, pani sekretarz Haliny Białoń i pani skarbnik Barbary Chołuj bardzo aktywnie włączyła się w przygotowania do tego ważnego historycznego wydarzenia.
Budowa nowego kościoła ewangelickiego w Olszynie rozpoczęła się latem 1895 roku. 23 września 1897 roku został uroczyście poświęcony. Inicjatorem budowy nowej świątyni był pastor Oswald Kadelbach, który piastował swój urząd od 1851 roku aż do śmierci w 1883 roku. Jego następca – pastor Ernst Wieder – doprowadził dzieło do końca. 5 listopada 1946 roku katolicki proboszcz Olszyny ks. Władysław Stefański uzyskał zgodę Administratora Apostolskiego Dolnego Śląska na przejęcie poewangelickiego kościoła, jego poświęcenie zgodnie z katolickim rytuałem, przechowywanie Najświętszego Sakramentu i nadanie tytułu. Od tego czasu patronem kościoła jest św. Józef Oblubieniec NMP.
Artur Grabowski
